İSTANBUL (İGFA) – Deprem erken ikaz sistemleri uzun vakittir dünyanın gündeminde. Türkiye ise dünya muadillerinin de ilerisinde olan bir zelzele erken ikaz sistemi geliştirmeyi başardı.
Yıldız Teknik Üniversitesi Teknoparkı’nda geliştirilen EDİS Zelzele Erken İkaz Sistemi, Türkiye’nin sarsıntı gerçeğine karşı ihtilal niteliğinde bir tahlil sunuyor.
Yapay zeka tabanlı bu sistem, sarsıntısı yerinde (fay çizgisi üzerinde) tespit ederek zelzeleden etkilenebilecek bölgelere, sarsıntı sarsıntıları ulaşmadan bir ihtar gönderiyor. Entegre otonom bir sistem olan EDİS, zelzelenin merkez üssüne bağlı olarak saniyeler hatta dakikalara varan müddetlerde kullanıcılara ihtar göndererek can ve mal kayıplarını önlüyor.
Şu anda Marmara Bölgesi’nde binlerce kişi ve kurum tarafından faal olarak kullanılmaya başlanan sistem çok kısa mühlet içinde cep telefonları üzerinden de vatandaşların ferdi kullanımına sunulacak.
NE KADAR MÜDDETTE ERKEN UYARIYOR?
EDIS’in erken ihtar müddeti, bulunduğunuz bölgeye ve sarsıntının derinliğine ve büyüklüğüne bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Fakat, EDIS, sarsıntının yıkıcı sarsıntısı (S dalgası) size ulaşmadan evvel bir ikaz gönderir. Her bölgenin jeolojik yapısı ve sarsıntı riski farklı olduğu için, ihtar mühletleri coğrafik pozisyondan etkilenebilir. Örneğin, zelzele merkezine daha yakın olan bölgeler, uyarıyı daha erken alabilirken, daha uzak bölgeler için müddet biraz daha uzun olabilir. Bununla birlikte zelzelenin merkezine uzaklığına nazaran saniyeler hatta birtakım bölgelerde dakikalara kadar çıkabiliyor. Sistemi kullanmak için gerekli olan tek şey ise internet ilişkisi.
SİSTEM MARMARA’DA KULLANILABİLİR HALE GELDİ
EDİS Türkiye Kurucu Ortağı ve CEO’su Ali Emre Erişen, bilim insanlarımız Marmara Bölgesi’nde en az 7.5 büyüklüğünde bir sarsıntının olma mümkünlüğü üzerinde duruyorlar. Bu çok önemli bir tehlikedir. Halkımızın ve kurumlarımızın ivedilikle erken ikaz sistemini kurdurması ve yetkili kurumlardan uygulaması için takviye alması gerekmektedir. Can kaybını önleyecek EDİS Erken İkaz Sistemi’ni Marmara Bölgesi’nde kullanılabilir hale getirdik. Ülkemizin tümünde etkin olması için ise 5 yıllık bir planımız var. Altyapı çalışmalarımız bütün süratiyle sürüyor. Marmara Sarsıntısı demek yaklaşık 34 milyon insanımızın risk altında olması demek. Bu nedenle adeta vakitle yarışıyoruz. Bizim geliştirdiğimiz sistem klasik zelzele erken ikaz sistemlerinin dışında daha az maliyet ile sarsıntının yıkıcı sarsıntılarından evvel saniyeler hatta bulunduğunuz pozisyona nazaran dakikalara kadar uzanan bir mühlet kazanarak önlem alma ve zelzeleye hazırlıklı olma imkanı veriyor. Böylece insanların uğrayabileceği ziyanı en aza indirmeyi hedefliyoruz.’’ dedi.