Federal Alman Anayasası’nda karar çok açık: 18 yaşını dolduran herkes oy kullanma hakkına sahiptir. Lakin pek çok genç bunu kabullenmek istemiyor. Yaygın kanının tersine birçok da aslında siyasetle ilgili, hakları için sokağa çıkıyor ve örgütleniyor. Öyleyse Federal Meclis seçimleri de dahil olmak üzere, oy kullanma yaşı neden 16 olmasın?
Deutsche Welle’den (DW) Volker Witting’in haberine nazaran, bu talep iktidar partileri tarafından destekleniyor. Sosyal Demokrat Parti (SPD), Yeşiller ve Hür Demokrat Parti (FDP) koalisyon sözleşmesine “Federal Meclis seçimleri için oy kullanma yaşını 16’ya indirmek üzere Anayasa’da değişiklik yapmak istiyoruz” hususunu koymuştu. Alman Çocukları Koruma Birliği ve Alman Çocuk Fonu, taleplerinde daha da radikal: Seçme yaşının 14’e kadar düşürülmesini talep ediyorlar.
Lise öğrencisi Raye Linjonom Nisayatou ise bu talebe katılmıyor ve 14 yaşın oy kullanmak için çok erken olduğu görüşünde. Berlinli öğrenci “Ama 16 yaşında genel seçimlerde oy kullanabilmek şahane olurdu” diyor ve kendinden emin bir formda ekliyor: “Benim siyasi bir görüşüm var ve hangi partiye oy vereceğimi esasen biliyorum.”
Miro Lim ise Raye kadar kararlı değil. 17 yaşındaki lise öğrencisi, geçen Şubat ayında birinci defa Berlin’deki mahallî seçimde oy kullanmış: “Nispeten kolaydı. Yaşadığım yerde oyumla nelerin değişebileceğini az çok kestirim edebiliyorum. Ancak genel seçimlerde her şey çok daha karmaşık. Ayrıyeten yasama periyodu bence çok uzun. Bir sonraki federal parlamento seçimine kadar fikrim çoktan değişmiş olabilir.”
‘ÇOĞUNLUK 16 YAŞINDA OY KULLANMAYA KARŞI’
Insa isimli kamuoyu araştırma şirketi tarafından yakın vakitte yapılan bir ankete nazaran, iştirakçilerin yüzde 62’si vatandaşların 16 yaşından itibaren Federal Meclis seçimlerinde oy kullanmasına karşı çıkıyor. Lakin bu bahisteki kuşkuların giderek azaldığı da görülüyor: Yedi yıl evvel yapılan misal bir ankette, seçme yaşının düşürülmesine karşı çıkanların oranı yüzde 80 düzeyindeydi.
Berlin merkezli Bertelsmann Vakfı’ndan Sigrid Meinhold-Henschel ise toplumdaki bu şüpheciliğe fazla mana veremiyor: “Seçme yaşının düşürülmesi, gençlerin siyasetten soğumasına karşı en tesirli reçete. Çeşitli araştırmalar, 16 yaşındaki gençlerin siyasi bilgi ve ilgi açısından 18 yaşındakilerden farklı olmadığını gösteriyor. Yani oy kullanma yaşının düşürülmemesi için ortada makul bir münasebet yok. Erken yaşta partilere ve seçimlere katılmak, demokrasimizi canlı fiyat ve geleceğe hazır hale getirir.”
SİYASİLER NE DİYOR?
Alman siyasetinde çizgiler net: Koalisyon partileri SPD, FDP ve Yeşiller, Federal Meclis seçimlerinde oy kullanma yaşının düşürülmesinden yana. Sol Parti de birebir çizgide. Hristiyan Birlik (CDU/CSU) partileri ve sağ popülist AfD ise bu ıslahata karşı. Uzmanlar, Anayasa’da gerekli değişikliklerin yapılması halinde yaklaşık 1,5 milyon ek seçmenin sandığa gitmesinin mümkün olabileceğini iddia ediyor. Lakin bunun için Federal Meclis ve Eyalet Temsilciler Meclisi üyelerinin üçte ikisinin onayı gerekiyor. Koalisyon partileri ise her iki mecliste de bu türlü bir çoğunluğa sahip değil.
Neredeyse yirmi yıldır seçme yaşının 16’ya indirilmesi için çaba edenlerden biri de Johannes Vogel. 41 yaşındaki Vogel, evvelki yıllarda FDP’nin gençlik örgütü lideriydi. Bugün Hür Demokratların genel lider yardımcısı olan Vogel, seçme yaşının 16’ya düşürülmesine karşı çıkanlara atıfla “Bir vatandaşa, bu hakkı tanımak istemiyorlarsa bunu düzgün gerekçelendirmeleri gerekir” diyor.
Muhafazakâr muhalefete nazaran ise 16 yaşındaki gençlerin birden fazla hangi mesleği seçmek ya da hangi alanda eğitim görmek istediğini bile bilmiyor. Reşit olmadıkları için alkollü içecek satın almalarına ya da gece yarısından sonra cümbüş yerlerine girmelerine müsaade verilmiyor. Federal Meclis’teki CDU/CSU meclis kümesinin hukuk danışmanı Ansgar Heveling, “Bir yandan seçme yaşını düşürürken öteki yandan gençlerin, fakat 18 yaşında hukuken geçerli bir mukavele imzalamalarına ve yasalar karşısında sorumlu olmalarına müsaade vermenin açıkça çelişkili olduğunu” savunuyor.
AVRUPA PARLAMENTOSU SEÇİMLERİNDE MÜSAADE VERİLECEK
Avrupa’da yalnızca Malta, Yunanistan ve Avusturya’da 16 ya da 17 yaşındaki gençler, genel seçimlerde oy kullanma hakkına sahip. Dünya genelinde de çok az ülke, reşit olmayan gençlerin sandık başına gitmesine müsaade veriyor. Almanya’da şimdilik 18 yaşından küçüklerin federal seçimlerde oy kullanmasına müsaade edilmiyor. Lakin altı eyalette 16 yaşındaki seçmenlerin eyalet seçimlerinde oy kullanması mümkün. Bu bilgiyi tersten okuyacak olursak: Toplam 16 eyaletin onunda eyalet seçimleri için oy kullanma hakkına sahip değiller. Mahallî seçimlerdeki duruma bakacak olursak da 16 eyaletten 11’inde 16 yaşındaki gençlerin oy hakkına sahip olduğu görülüyor.
Haziran 2024’te yapılacak Avrupa Parlamentosu seçimlerinde 16 yaşındaki Almanlar birinci kere oy kullanma hakkına sahip olacak. Buna Kasım 2022 seçimlerinde çoğunluğu elde eden koalisyon partileri (SPD, Yeşiller, FDP) karar verdi. Bu karar için üçte iki çoğunluğa gereksinimleri yoktu.
Bertelsmann uzmanı Meinhold-Henschel, seçim maddesindeki farklı uygulamaların yanlış olduğunu düşünüyor: “Sandığa erişim konusunda yamalı bir kilime sahibiz. Genç bir insana, neden AB seçimlerinde oy kullanma hakkı olduğunu ama Federal Meclis seçimlerinde oy kullanmadığını anlatmanız gerekiyor” diyor. Berlinli öğrenci Raye Linjonom Nisayatou da birebir fikirde: “Bunu epey karmaşık buluyorum.”
Seçme yaşının 16’ya düşürülmesinin gerçekleşip gerçekleşmeyeceği ve hükümetin planlarını uygulayıp uygulayamayacağı şimdi meçhul. FDP’li siyasetçi Johannes Vogel yeniden de optimist: “Umarım bir an evvel sonuçlanır” diyor. (DW Türkçe)