TÜRKİYE, yasa dışı yollarla yurt dışına çıkarılan, yaklaşık 50 yıldır iadesi için çalışma yapılan Burdur’daki Boubon Antik Kenti kökenli 2 bronz heykel başı ve anıtsal boyutlarda 1 bronz bayan heykelinin yanı sıra 1 mücevher kesimi ve Osmanlı periyoduna ilişkin 2 hançerin de ortalarında olduğu 14 arkeolojik ve etnografik yapıtı daha ana vatanına kazandırdı.
Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Kaçakçılıkla Gayret Dairesi Başkanlığı ile Manhattan Bölge Savcılığı ve Amerikan İç Güvenlik Soruşturma Birimi arasındaki iş birliği sonucunda, yıllar evvel Türkiye’den kaçırılan yapıtların iadesi için çalışmalar yürütüldü. Kaçakçılıkla Uğraş Daire Başkanlığı uzmanlarının yurt dışında ve Türkiye genelinde yaptığı incelemeler, takip ve araştırmalar sonucu sağlanan bilgi, evrak ve kanıtlar aracılığıyla iadesi sağlanan eserler, Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Gökhan Yazgı’nın iştirakiyle New York’taki Türk Konutu’nda düzenlenen merasimle teslim alınarak Türkiye’ye getirildi.
SAKALLI ERKEK BAŞI M.S. 3’ÜNCÜ YÜZYILA AİT
Eserler, yaklaşık 50 yıldır iadesi için çalışmalar süren Burdur’daki Boubon Antik Kenti kökenli 2 bronz heykel başı ve anıtsal boyutlarda 1 bronz bayan heykelinin yanı sıra, çeşitli periyotlara ilişkin seramik eserler, madeni paralar, 1 mücevher modülü ve Osmanlı periyoduna ilişkin 2 hançerden oluştu. M.Ö. 1 ve M.S. 1’inci yüzyıllar ortasına tarihlenen ve genç bir erkeği tasvir eden bronz heykel başının iadesi, Jean Paul Getty Müzesi tarafından kabul edildi. Santa Barbara Sanat Müzesi’nden iadesi sağlanan sakallı erkek başı ise M.S. 3’üncü yüzyıla tarihlendiriliyor. İnsan boyutunda bir heykele ilişkin olduğu düşünülen ve Roma İmparatoru Gallienus periyodu modasını yansıtan saç ve sakal tipine sahip başın iade sürecinde görgü şahidi sözleri ve soruşturmalar sonucu elde edilen yeni bilgiler rol oynadı.
ADANA KÖKENLİ BİR KEMER
İade edilen eserler ortasında, Miami Üniversitesi’ne bağlı Lowe Sanat Müzesi’nden getirilen çeşitli devirlere ilişkin pişmiş toprak eserler de bulunuyor. Bunlar ortasında, M.Ö. 1’inci bin yıla tarihlenen çift kulplu ve boyalı bir kap, antik periyoda ilişkin 1 testi, Bizans periyoduna ilişkin 1 kase ve 1 kandil yer alıyor. Ayrıyeten M.S. 1055-1056 yıllarına tarihlenen ve Histamenon olarak nitelendirilen, M.S. 540 yılına tarihlenen ve Follis olarak nitelendirilen ile M.S. 775-780 yıllarına tarihlenen Solidus olarak nitelendirilen 3 adet Bizans devri sikkesi, M.Ö. 40 yılına tarihlenen Denarius olarak nitelendirilen gümüş Roma sikkesi de iade edilen eserler ortasında bulunuyor. 10’uncu ve 11’inci yüzyıllara tarihlenen, Anadolu’daki Türkmen işçiliğinin örneği olan, mine ve bedelli taşlarla süslenmiş mücevher modülünün Adana kökenli bir kemer olduğu tespit edildi. Osmanlı metal işçiliğinin zerafetini gösteren, 19’uncu yüzyıla ilişkin gümüş kın ve kabzası olan, telkari işlemeli 2 hançer, devrin metal işçiliğinin ulaştığı noktayı gözler önüne serdi.
1960’LI YILLARDA KAÇAK KAZILARLA KAÇIRILMIŞ
Burdur’daki Boubon Antik Kenti kökenli, 1960’lı yıllarda kaçak kazılarla elde edilen ve yurt dışına yasa dışı yollarla çıkarılan eserler, birinci olarak Prof. Dr. Jale İnan ve gazeteci-yazar Özgen Acar tarafından gündeme getirilmişti. Manhattan Bölge Savcılığı tarafından başlatılan soruşturma kapsamında Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kaçakçılıkla Mücadele Dairesi Başkanlığı’nca derinleştirilen araştırmalar sonucunda bugüne kadar Lucius Verus, Septimus Severus, bir imparator heykeli ile 3 bronz heykelin yanı sıra Genç ve Olgun Caracalla başları ile bronz bir bayan büstü başta olmak üzere birçok bronz yapıtın iadesi sağlanmıştı.
BAKAN ERSOY: KÜLTÜREL MİRASIMIZA SAHİP ÇIKMAYA KARARLIYIZ
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, toplumsal medya hesabından yaptığı açıklamada, “Kültürel mirasımızın en nadide modülleri Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Kaçakçılıkla Çaba Dairesi Başkanlığının çalışmaları sayesinde ülkemize dönmeye devam ediyor. Boubon Antik Kenti kökenli 2 bronz heykel başı ve anıtsal boyutlarda 1 bronz bayan heykelinin yanı sıra, çeşitli devirlere ilişkin seramik eserler, madeni paralar, bir mücevher kesimi ve Osmanlı periyoduna ilişkin 2 hançer üzere 14 arkeolojik ve etnografik eser yıllar süren gayretin akabinde tekrar milletimizin kültürel mirasına katıldı. Bu eserler binlerce yıllık geçmişimizin ve esaslı mirasımızın sembolleri olarak ilişkin oldukları yerde korunarak gelecek jenerasyonlara aktarılacak. Yapıtların iadesi mühletince özveriyle vazife yapan tüm çalışanlarımıza yürekten teşekkür ediyorum. Kültürel mirasımıza sahip çıkmaya, onu dünyaya tanıtmaya kararlıyız” dedi.